Riviera del Garda Classico DOC
Ligging
Deze boreling zag in 2017 het daglicht en werd gedoopt met de herkomstbenaming Riviera del Garda Classico DOP. Deze zone ligt aan het paradijselijke Gardameer. Dit is het grootste zoetwatermeer van Italië; namelijk 50 kilometer lang en op sommige plaatsen meer dan 300 meter diep. Het spreekt voor zich dat een dergelijke watermassa een immense invloed uitoefent op de klimaatomstandigheden in deze regio. Het Gardameer speelt zijn rol als temperatuur stabilisator: in de zomermaanden zorgt de watertemperatuur voor koeling, en in de winter voor een opwarming. Hierdoor wordt zowel de zomerhitte als de strenge winterdagen te draaglijk.
Door de ligging en de vorm van de bergen kan je twee hoofdwinden onderscheiden: de 'Peler', die 's ochtends van noord naar zuid waait en de 'Ora' die ’s middags over neemt. Hierdoor ontstaan ideale omstandigheden voor de wijnbouw, die je in zijn geheel kan bestempelen als continentaal. De jaarlijkse regenval ligt tussen 750 en 800 millimeter, voornamelijk in de herfst en de lente.
De structuur van de hellingen zorgt eveneens voor evenwichtige, doch vrij grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Dit zorgt dan weer voor een optimale rijping en een frisse en kenmerkende zuurtegraad. Dit unieke microklimaat, uitermate geschikt voor wijnbouw, is ook ideaal voor de olijfbomen en cipressen die het landschap kenmerken. De overeenkomsten zijn zo typerend dat schrijvers en romantici Valténesi omdoopten tot ‘piccolo Toscane’.
Terroir:
Het Gardameer was een gigantische gletsjer, die na de ijstijd gesmolten is. Valténesi kenmerkt zich door een heuvelachtig landschap, afkomstig van morenisch puin uit glaciaal en fluviaal sediment. De bodemsamenstelling bestaat dus voornamelijk uit kalkrijke, grindachtige, zandige en kiezelachtige bodems met wat slib en klei. De hoogteverschillen kunnen variëren van enkele tientallen meters tot zo’n 200m.
In tegenstelling tot de Valpolicella regio, waar ik mijn eerste stappen in de wijnwereld ‘wankelde’, heb ik deze regio slechts recent ontdekt. Dit wijngebied bevindt zich ietwat buiten de platgetreden paden rondom het Gardameer, wordt zeer goed beheerd en treedt langzaamaan vanuit de schaduw naar de voorgrond. Naar mijn bescheiden mening wordt het hoog tijd dat Valténesi de aandacht krijgt die het verdient.
Eéndracht maakt macht!
In 2017 smolten dus Valténesi DOC, Rivièra del Garda Bresciano DOC en Riviera del Garda Classico samen tot Riviera del Garda Classico. Elke denominatie behoudt zijn eigen karakter en specificiteit, waarbij administratie, promotie en regelgeving gedeeld werden. Valténesi heerst over de westelijke oever van het Gardameer, en strekt zich uit over een oppervlakte van 370 km². Het consorzio Valténesi heeft tegenwoordig haar hoofdzetel Puegnago del Garda, waar het toekijkt op de kwaliteit, de toepassing en het gebruik van de gevestigde regels.
Geschiedenislessen!
In het gebied rondom het Gardameer zijn sporen van mens en wijn zijn terug te brengen tot in de prehistorie. Het valt (nog) niet te achterhalen niet wie de wijnstok in deze omgeving heeft geïntroduceerd of precies wanneer. Er zijn getuigenissen en geschriften die melden dat de wijnbuw aan het Gardameer al in de eerste eeuw bekend was. Zo gekend, dat hij vlot zijn weg vond naar de banketten van de oude Romeinen met de naam Rhätische wijn. Noord-Italië is steeds een zeer woelige regio geweest, waarvan getuige de aanwezigheid van vele kastelen. Door de eeuwen heen kwamen de Valtènesi onder controle van de Scaligeri, daarna van de Visconti, vervolgens gedomineerd door de Republiek Venetië en ten slotte met Brescia in het Koninkrijk Italië. Wijnbouw was steeds aanwezig, doch niet in grote volumes. In de tweede helft van de negentiende eeuw verschenen plagen zoals meeldauw in 1852 en valse meeldauw in 1883. Het is pas na de 2e wereldoorlog dat het échte verhaal begint. Het is een lange weg die strikt opgevolgd wordt, en doorspekt wordt met technische en kwaliteitsverbeteringen.
De Valtenesi DOP is de expressie van een wijn, gemaakt in moderne en innovatieve kelders. Deze regio werd erkend in 2011, waarna de eerste flessen van de "Valtenesi" Chiaretto op de markt kwamen op 14 februari 2012 (Valentijnsdag). Deze florale en fruitige rosé wijnen die de kleur weerspiegelden van rozenblaadjes, werden op de voet gevolgd door de "Valtenesi" (rood) in september 2012 . Het is een nieuwe DOP waarin veel producenten geloven en waar commitment van éénieder de basis vormt om de hoogste kwaliteit te verkrijgen. Het begint al bij de keuze uit de diverse klonen van de Groppello, om die te selecteren waarbij de wijnmaker het beste de karakteristieken van de Valténesi in de wijn kan terugvinden zoals kruidige aroma's, kleur en balans. Bij de wijnbereiding worden ook de meest geschikte technieken gebruikt om optimale elegantie en fruitige aroma's te benadrukken.
Oorsprongsbenaming:
Valténesi DOP omvat twee oorsprongsbenaming: "Valtènesi" (rood) en "Valtènesi Chiaretto".
1- Valténesi DOP
"Valtènesi" is de naam die wordt gegeven aan het nieuwe type Garda-wijn van rode bessen. De belangrijkste druivensoort van deze DOP is de Groppello (Gentile en/of Mocasina-kloon) als monocépage kan gebruikt worden of minstens 50% moet uitmaken wanneer men een blend maakt. In dit laatste geval kan de Gropello geflankeerd worden door wijnstokken zoals Rebo, Barbera, Marzemino en Sangiovese. Internationale druivenrassen mogen slechts in mindere mate (maximaal 10%) toegevoegd worden. Ook hier tracht men zich te diversifiëren op basis van de karakteristieken van hun autochtone druivenras.
De "Valtènesi DOP" mag ten vroegste op de markt komen vanaf 1 september volgend op de wijnoogst.
Dit zijn de belangrijkste kenmerken:
kleur: intens, robijnrood en helder. Na veroudering of rijping op vaten kunnen er reflecties granaatrood aan toegevoegd worden;
geur: vineus, gekenmerkt door klein en fris rood fruit in zijn jeugd tot gekruid en complex na rijping op vaten of veroudering;
smaak: hartig, fijn, evenwichtig;
minimaal totaal alcoholvolumegehalte: 11,50%;
minimale totale zuurgraad: 4,5 g / l;
2- Chiaretto DOP
De "Valtenesi" Chiaretto is het eerste resultaat van de oogst van Brescia en Lombardije die nog steeds elk jaar, midden februari (St Valentijn) op de markt komt: een wijn die al meer dan een eeuw de lente brengt op de tafels van de Brescianen tijdens strenge wintermaanden. Ze vertegenwoordigt één van de meest exclusieve eonologische producten van het Gardameer. Analoog aan de Valténesi DOP, wordt ook de "Valtènesi" Chiaretto voornamelijk gemaakt van vier voornoemde rode druivenrasen. Ook hier wordt de belangrijkste rol weggelegd voor de autochtone Groppello: als monocépage of, indien gebruikt in een blend, min 50%. Hier maakt men ook geen onderscheid in het gebruik van beide klonen.
De wetgeving laat toe om kleine hoeveelheden Barbera, Marzemino en Sangiovese toe te voegen. Internationale wijnstokken zijn, indien aanwezig, alleen toegestaan voor maximaal 10% van de druif. De druiven moeten afkomstig zijn van dezelfde producenten van het gebied tussen de gemeenten Desenzano en Salò. Aangezien de uiterste grenzen van Lugana DOP reiken tot Desenzano, combineert deze nieuwe DOP Valtènesi de kleiachtige gebieden van Lugana met de moreense heuvels die typisch zijn voor Valtènesi.
Valtènesi Chiaretto wordt onderworpen aan een zeer unieke verwerkingsmethode, die erin bestaat de schil gedurende een beperkte periode (één tot enkele uren) te laten fermenteren. Sommige producenten omschrijft deze wijn op het etiket als "Il vino di una notte" (wijn van één nacht) als handelsmerk. Deze procedure maakt het mogelijk om de kleur in te perken en een product te verkrijgen met delicate en onmiskenbare roze. De Chiaretto verschilt duidelijk van andere rosé’s vanwege een fijn en intens floraal karakter, gecombineerd met uitgesproken geur van fris, jong rood fruit (wilde aardbeitjes) en de typische frisheid die eigen is aan de wijnen rondom het Gardameer.
Wijnroute
De wijnregio kan bezocht worden door middel van volgende routes:
5 autoroutes: “De Valtènesi”, “De kusten van de Valtènesi”, “Lugana en San Martino”, “van Salò naar Sirmione”, “Natuurpark Parco Alto Garda Bresciano”;
6 fietsroutes: Sirmione – Lugana (32 km), Bedizzole – Valtènesi (30 km), Desenzano – Lonato – Salò (44 km), Salò – Rocca di Manerba (33 km), Corna Vecchia (mountainbike, 19 km), Salò gem. Serniga (mountainbike, 16,5 km).
Een meer gedetailleerde kaart vind je terug op de officiële link van 'Strada dei Vini e Sapori del Garda'
